Eersel, januari 2024

Nieuwjaarsbrief 2024

Graag vangen we aan om u het allerbeste toe te wensen met een goede gezondheid, liefde en compassie met uw medemens in zowel de directe omgeving als globaal in bijv. derde wereldlanden zoals Rwanda en Oeganda.
In deze nieuwsbrief brengen we u op de hoogte van de recente stand van zaken met ten eerste het reisbezoek (van de grannies uit Friesland) aan de projecten in Oeganda die financieel worden ondersteund door o.a. stichting Weeskinderen in Rwanda. Uiteraard mogelijk gemaakt dankzij uw donaties. Daarvoor willen wij - en de kinderen in de derde wereldlanden - u heel hartelijk bedanken!

Reisverslag door Grannies2GranniesFriesland

Het sponsoren van schoolkinderen gaat een steeds groter onderdeel worden. Een schoon, droog en veilig huisje is de basis, maar onderwijs voor de kleinkinderen is van essentieel belang om uit de armoedespiraal te komen. Klaske, één van de Friese grannies houdt zich hiermee bezig. Zij schrijft hierover het volgende.

Het zijn indrukwekkende bezoeken die wij deze week aan de gesponsorde kleinkinderen van diverse grannies brengen. We komen op veel verschillende scholen, we zien kinderen van vier tot achttien jaar, vrolijke kinderen, verlegen kinderen, slimme kinderen, kinderen die de leerstof nog heel moeilijk vinden. Maar allemaal zijn ze blij dat ze naar school kunnen gaan. De meeste kinderen kennen ons al van vorige bezoekjes, maar een enkeling zien wij voor het eerst.

St. Paul Parents Primary School

Op donderdag 2 november 2023 bezoeken we de gesponsorde kleinkinderen die op de St. Paul Parents Primary school zitten. Hier gaan ook de kleinkinderen van granny Amera Perapetwa naar school.

Nadat we de grote weg hebben verlaten, rijden we nog enkele kilometers over smalle onverharde wegen van rode aarde. We rijden door een prachtig landschap. De school ziet er goed uit. Er zijn drie stenen gebouwen met in het midden een speelveld met veel speelwerktuigen van autobanden, een groot grasveld en struiken. De stenen gebouwen zijn blauw/wit geverfd.

St. Paul Parents primary school is een ‘government’ school. Dat betekent dat de salarissen van de leerkrachten door de Oegandese overheid worden betaald. De school heeft veertien leerkrachten en er zijn tien klaslokalen. In schooljaar 2023 telt de school 617 leerlingen. Het zijn 297 jongens en 320 meisjes. Ook op deze school valt het op hoeveel kinderen de school voortijdig verlaten. Het probleem van ‘school drop-outs’ is heel groot in Oeganda. Ouders op het platteland houden hun kinderen vaak al jong thuis om mee te helpen op het land.

De school begint ’s morgens om 8.30 uur en eindigt om 16.00 uur ‘s middags. Om 10.30 uur is er een korte pauze. De leerlingen krijgen dan pap. Voor de meeste kinderen is dit ook de eerste maaltijd van de dag. Om 13.00 uur volgt de lunchpauze. De oudere leerlingen gaan na de lunchpauze nog door met de lessen. De leerlingen van Primary 1 en Primary 2 gaan om 13.00 uur naar huis.

Achter het hoofdgebouw is een stenen keukentje, waar de lunch en de pap door een kok worden bereid. Alleen kinderen die schoolgeld betalen krijgen die maaltijd en dat is op deze school ongeveer twintig procent van de kinderen. Alle gesponsorde kleinkinderen krijgen gelukkig wel een schoollunch.

V.l.n.r: Francis, Juliet, Perapetwa, Elvis, Elizabeth, Nixon, Shilat, Simon, Felix en Wandera

• Francis is nu dertien jaar oud, hij zit in het vijfde leerjaar van de Primary school, P.5. Het lievelingsvak van Francis is Engels. Hij begrijpt ons al heel goed en ook hij kan in het Engels antwoord geven. Hij vertelt dat hij dol is op lezen. De kinderen mogen in de schoolbibliotheek boeken lenen, die ze mee naar huis mogen nemen. We vragen Francis hoe het met zijn oma gaat. Hij zegt dat het goed met haar gaat. Ze heeft nog steeds problemen met haar benen, maar gebruikt hiervoor geen medicijnen meer.
• Juliet is veertien jaar. Het is een groot en vrolijk meisje. Ze draagt op de dag van ons bezoek een prachtig nieuw schooluniform. Engels is ook haar lievelingsvak. We vragen Juliet ons een stukje uit een Engelstalig leesboek voor te lezen. Dit gaat haar goed af. Ze heeft er plezier in ons haar leeskunst te demonstreren.
• Perapetwa, genoemd naar haar oma, is nu twaalf jaar oud. Zij zit in P.4. Perapetwa is ook groot voor haar leeftijd. Ze is iets verlegener dan haar oudere zus Juliet. Perapetwa is dol op rekenen. Engels lezen gaat nog woord voor woord, maar ze komt er wel uit.
• Elvis is ook twaalf jaar oud, maar hij zit al in P.5. Het is een vlotte en slimme jongen, die ook snel vertaalt voor zijn broers en zussen als zij het even niet begrijpen. Hij kan niet benoemen wat zijn lievelingsvak is. “All of them” geeft hij als antwoord. En de leerkrachten beamen dit. Het schijnt dat alle kleinkinderen van Perapetwa heel goed kunnen meekomen op school. Elvis leest vlot voor uit het boekje dat uit de bibliotheek werd gehaald.
• Elizabeth is negen jaar oud, zij zit op school in P.2. Elizabeth gaat heel graag naar school. Haar favoriete vak op school is godsdienstonderwijs.
• Nixon is ook negen jaar oud, ook hij zit in P.2. Nixon geeft geen antwoord op zelfs de eenvoudigste vragen. Zijn broers en zussen leggen ons uit de Nixon niet kan praten. Dit blijkt echter niet het geval te zijn. Wel heeft hij lang nauwelijks kunnen praten vanwege een te kort tongriempje. Dat probleem wordt op school aangepakt door middel van een soort logopedie. De speciale leerkracht oefent klanken met hem en dat lijkt goed te werken. We horen zijn stem als hij een woord als “Kampala” al vrijwel foutloos kan nazeggen. Nixon begrijpt wel alles. Rekenen is zijn lievelingsvak.
• Shilat is acht jaar, zij zit in priamry 2. Het is een lief meisje die alles met interesse zit te bekijken. Ze zegt dat Engels haar lievelingsvak is.
• Simon is zeven jaar oud, hij zit in P1. Hij is de kleinste van de tien kinderen. Ook zijn favoriete schoolvak is Engels.
• Felix is negen jaar oud, hij zit in P.2. Hij vindt godsdienstonderwijs het leukst op school.
• Wandera is acht jaar, hij zit net als Simon in P.1. Ook voor hem is Engels het fijnste schoolvak.

De rugzakken die de tien kleinkinderen van granny Amera Perapetwa vorig jaar kregen, worden nog steeds elke dag gebruikt. De kinderen vinden het belangrijk hun schoolspullen netjes te houden. De kinderen zien er goed verzorgd uit. Hun schooluniformen zijn schoon en netjes. Iedereen draagt schoenen of slippers.

Het zijn sportieve kinderen. Alle zes de jongens zeggen dat ze dol zijn op voetballen. Bij gebrek aan een echte voetbal maken zij zelf ballen van ‘banana fibre’. Alle vier de meisjes spelen juist heel graag ‘netball’. Dat is een sport die wij in Nederland lijnbal noemen.

We vragen de kleinkinderen hoe zij hun oma in en om het huis helpen met het doen van klusjes. Francis helpt zijn oma met eten koken. De oudste kleinkinderen doen de afwas, de was en zij maken het huis van binnen school. De jongste kleinkinderen vegen het erf en halen water.

Voor we vertrekken maken we nog een groepsfoto voor PEFO van alle veertien gesponsorde kleinkinderen die naar St. Paul Parents Primary school gaan. Op de foto staan ook de ‘head teacher’ en de leerkracht van Nixon. Samen zingen zij dan nog een liedje voor ons.

De tien kleinkinderen van granny Perapetwa, de vier kleinzoons van grannu Kataike en hun leerkrachten van de St. Paul Parents Primary school

Derick werd gesponsord door iemand de bijdrage aan zijn schoolopleiding heeft moeten beëindigen. We willen Derick echter heel graag blijven helpen om zijn school af te maken. De donatie in 2023 van stichting Weeskinderen in Rwanda zal hiervoor worden aangewend.

Het speelterrein van de Kyomya Primary school

Op woensdag 1 november 2023 bezoeken we vier gesponsorde kleinkinderen van grannies die op de Kyomya Primary school zitten. Eén van deze kleinkinderen is Derick, hij is de kleinzoon van granny Kalembe Ephrance. De Kyomya Primary school is een ‘government’ school. In het jaar 2023 zitten er 633 leerlingen op de school, het zijn 282 jongens en 351 meisjes. De leerlingen zijn verdeeld over tien leerjaren. Er zijn drie kleutergroepen en zeven groepen op de basisschool.

Derick

In januari 2023 is Derick begonnen als ‘day scolar’. Hij liep elke dag op en neer naar school. Hij miste nooit de lessen. De meeste leerlingen in primary 7 verblijven echter als ‘boarder’ op school. Dat betekent dat zij op school slapen, eten, leren en hun vrije tijd doorbrengen. Deze interne leerlingen betalen een aanzienlijk hogere bijdrage aan schoolgeld.
Omdat de leerkrachten bang waren dat Derick onder invloed van zijn jongere broer zou komen, die de school vorig jaar heeft verlaten om geld te gaan verdienen, hebben ze hem aangeboden zonder extra kosten op school te komen wonen. Derick heeft deze kans gegrepen. Toen Derick nog bij zijn granny thuis woonde moest hij altijd heel veel klusjes doen in en om het huis. Hij vertelt dat hij nu veel meer tijd heeft om te studeren en de leerstof te herhalen.

Het leven op school als ‘boarder’ is simpel vertelt Derick. Elke dag wordt er on zes uur gestart met de ‘morning preps’, waarbij de leerstof wordt herhaald voor degenen die aanwezig zijn. Deze lessen zijn niet verplicht. Leerlingen die ver van school wonen kunnen hier vaak niet bij aanwezig zijn. Na de ‘morning preps’ volgt het ontbijt, daarna volgen vanaf half acht de reguliere lessen, de lunch, de pauze, water halen, baden en opnieuw een serie lessen. Het schooljaar bestaat uit drie semesters. Na elk semester volgt een vakantie van drie tot vier weken. Derick gaat dan naar het huis van zijn grootmoeder. Hij helpt haar met de werkzaamheden in en om het huis.

Deel van de klaslokalen

Derick vertelt dat hij ook vaak in het weekend naar huis gaat om te kijken of het goed gaat met zijn oma. Gelukkig is de gezondheid van Kalembe Ephrance goed. Het beste schoolvak van Derick is wiskunde, zijn lievelingsvak is Engels. Het moeilijkst is voor Derick science (een combinatie van scheikunde, natuurkunde en biologie). Hij moet examen doen in vier vakken.

We vragen Derick of hij nog steeds van voetbal houdt. Hij beaamt dit, maar hij vertelt dat hij ook de drummer van de schoolband is. De ‘head teacher’ zegt dat zij Derick volgend schooljaar zal missen. Ze hoopt dat Derick op vrijwillige basis de jongere leerlingen wil blijven begeleiden op de drums. Dat zal echter niet gaan, want Derick gaat ook volgend jaar als interne leerling naar school. Derick hoopt dat hij vanaf januari 2024 naar de Harding Christian Acadamy kan gaan. Dat is een goede Secondary school.

De examenzaal

We vragen Derick of hij nog iets tegen zijn sponsors wil zeggen. “I want to thank them for everything they have done for me and I promise to work hard in my studies”. Hij hoopt heel erg dat, als hij slaagt voor zijn eindexamen, de sponsoring door een andere sponsor voortgezet zal kunnen worden. We verzekeren hem dat dat het geval zal zijn.

In dit rapport beschrijft Judith Akello in het kort de schoolprestaties van elk gesponsord kleinkind.

In totaal werden 168 kinderen ondersteund om in 2023 naar school te kunnen blijven gaan. Hiervan kregen 144 kinderen steun in het basisonderwijs, 15 in het middelbaar onderwijs, 7 in instellingen voor beroepsonderwijs en 2 aan de universiteit. 5 van de 168 zijn in de loop van het jaar gestopt met school, 1 leerling heeft zijn bouwopleiding afgerond en werkt inmiddels.

De studenten die afhaakten hadden allemaal verschillende redenen. Twee presteerden slecht en konden niet verder naar school, één werd zwanger en de rest verloor plotseling zijn interesse vanwege de leeftijd. Het is ook interessant om te vermelden dat van de 168 ondersteunde kinderen er slechts 3 zijn verzocht zijn hun lessen te herhalen vanwege zwakke prestaties. Met trots kunnen we stellen dat de rest is gepromoveerd naar de volgende klassen.

Alle kinderen zijn tijdens de kerstvakantie thuis bij hun voogden. Termijn 1 van 2024 begint officieel op 5 februari. De grootmoeders blijven het geweldige werk van Grannies2GranniesFriesland waarderen. De steun die hen via schoolgelden wordt verleend, heeft hen hoop gegeven en hun levenskwaliteit verbeterd. Hieronder vindt u een rapport in tabelvorm met korte opmerkingen over elk van de ondersteunde kinderen.

Ten slotte vernamen we een compact bericht uit Rwanda van abbé Prosper Ntiyamira dat zijn vader 90 jaar is geworden en het nu redelijk goed maakt. Hij was vorig jaar erg ziek. Abbé Prosper verzorgt zijn vader full-time en kan daardoor helaas geen nieuwe projecten in Rwanda meer opzetten en begeleiden. Hopelijk heeft u hier begrip voor. Daarnaast zijn we dankbaar dat eenzelfde soort broodnodige hulp in het buurland Oeganda ten noorden van Rwanda, voortgezet wordt. Ook in Oeganda is de situatie vergelijkbaar met die van Rwanda.

We willen u nogmaals bedanken voor al uw steun en giften. We hopen ook in 2024 op u te rekenen. Aandacht en hulp blijft onveranderd nodig om zoveel mogelijk (klein)kinderen een kans te bieden op een betere toekomst. We zijn heel blij dat de huidige projecten zo succesvol lopen en dat we op de hoogte gehouden worden door de grannies uit Friesland en Judith Akello vanuit Oeganda.